Herbert Guru

Wojciech Ligęza Bezimienny, niewidzialny, milczący O kilku wizerunkach Boga w polskiej poezji współczesnej Prof. Wojciech Ligęza Uniwersytet Jagielloński fot. JMR Jak portretować niewidzialne, jak opisywać niewyrażalne? Mówić o czymś, co znajduje się poza granicami mowy? Przekroczyć niemożliwe, zbliżyć się do przedmiotu, który wymyka się ludzkiemu rozumieniu, albo dać wyraz temu, co doświadczane wewnętrznie, godząc się na nieostre przybliżenia. Czy raczej podkreślać, iż wizerunki Boga sporządzone przy pomocy słów są niemożliwe, wydobywać na plan pierwszy sprzeczności, przekreślać osiągnięte rezultaty i nieustannie posługiwać się negacją. Istnieje też możliwość pseudonimowania, kreacji prowizorycznych i kalekich, mylenia tropów tak, by Imię nie zostało wypowiedziane, albo pojawiał się w tekście jakiś “On” – daleki i nieprzenikniony.  Poeci korzystają z ikonograficznej tradycji i w tym odniesieniu do sztuki niejako oswajają bezpośrednie wyznania. Częst

Wojciech Ligęza O krzątaninie poetów wśród ptaków i kamieni. Wiersze Zbigniewa Herberta i Wisławy Szymborskiej – próba porównań Prof. Wojciech Ligęza Uniwersytet Jagielloński fot. JMR “Najważniejszy jest fakt, że istnieje owa poezja złotego środka, mądrego smutku, dyskretnego słowa i dyskretnego heroizmu, ironii i prawdy” [1] – przed laty pisał Jerzy Kwiatkowski. Wyliczenie, jakim posłużył się krytyk, obejmuje postawę “ja” wobec świata, rozumienie słowa poetyckiego, aksjologię oraz etyczne powinności. Dowiadujemy się oto, że idea określana mianem aurea mediocritas w odniesieniu do polskiej poezji XX wieku oznacza unikanie wszelkich skrajności, potrzebę wyważonego sądu, dobranie odpowiednich proporcji między przeżyciem a wyrazem, konstruowanie wyzbytego gwałtownych emocji dialogu z odbiorcą. “Mądry smutek” odnieść należy do poezji roztrząsającej sprawy ostateczne ale też takiej, która odpowiada na doświadczenia historii. Natomiast hasło “dyskretny heroizm